Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka
Czy obowiązek alimentacyjny wygasa w momencie osiągnięcia przez dziecko pełnoletności?
Nie, żaden przepis nie wprowadza granicznego wieku do jakiego dziecko może ubiegać się o zapłatę alimentów. Alimenty mogą zatem być zasądzone na dziecko, które ma 19, 20, a nawet 30 lat. Wszystko zależy od tego, kiedy dziecko osiągnie niezależność finansową lub powinno ją osiągnąć przy pełnym wykorzystaniu swoich możliwości. Niemniej jednak należy uznać, że po osiągnięciu pełnoletności to dziecko musi wykazać, że nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. W przypadku dziecka małoletniego istnieje natomiast domniemanie, że nie jest ono niezależne finansowo. Oczywiście domniemanie to można wzruszyć w sytuacji np. gdy małoletni posiada majątek, który przynosi dochody umożliwiające mu samodzielne utrzymanie się.
Czy obowiązek alimentacyjny wygasa automatycznie, gdy dziecko uzyskało samodzielność finansową?
Nie. Tytuł wykonawczym uprawniający do egzekucji alimentów nie wygasa w sposób automatyczny w momencie uzyskania przez dziecko samodzielności finansowej, a tym bardziej osiągnięcia pełnoletności. Osoba zobowiązana do alimentacji musi działać i złożyć do Sądu pozew o stwierdzenie, że obowiązek alimentacyjny wygasł, oczywiście jeżeli osoba uprawniona do alimentacji nie chce dojść do porozumienia i zawrzeć w tym zakresie ugody.
Czy komornik może egzekwować alimenty, jeżeli obowiązek alimentacyjny wygasł?
Póki Sąd nie stwierdził w wydanym orzeczeniu, że obowiązku alimentacyjny wygasał alimenty mogą być nadal przymusowo egzekwowane. Na nic są pisma i telefony do komornika sądowego, gdyż decyzję musi podjąć Sąd, a zrobi to tylko, jeżeli zostanie złożony stosowny pozew.
Dziecko nie chce pracować i się uczyć, a żąda alimentów?
Obowiązek alimentacyjny na rzecz pełnoletniego dziecka wygasa nie tylko, gdy uzyska ono dowody pozwalające na samodzielne utrzymanie, ale także gdy takie dochody powinno uzyskać biorąc pod uwagę warunki osobiste. Jeżeli dziecko posiada zawód, ale nie chce, chociaż może pracować to nie ma prawa do alimentów. Podobnie sytuacja wygląda, gdy dziecko formalnie pobiera naukę, ale tak naprawdę zachowanie to ma charakter pozorowany. Co do zasady dziecko dorosłe może żądać alimentów, jeżeli nie może podjąć pracy lub innej działalności zarobkowej z powodu choroby lub nauki. W mojej opinii powodem takim nie może być natomiast posiadanie własnych dzieci na utrzymaniu. Obowiązek alimentacyjny rodzica do zasady wygasa także, gdy dziecko zawrze związek małżeński, gdyż obowiązek alimentacyjny małżonka wyprzedza obowiązek alimentacyjny rodzica.
Zwrot alimentów po uchyleniu wyroku zasądzającego alimenty
W tym przypadku znajdują zastosowanie przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu i świadczeniu nienależnym. Zgodnie z art. 409 kodeksu cywilnego obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Ogólnie rzecz ujmując, wzbogacony powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu przede wszystkim wtedy, gdy wie, że korzyść mu się nie należy, a zatem gdy zna wadliwość podstawy prawnej świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 maja 1986 r., IV PR 176/85). Tak samo należy potraktować przypadek, gdy wzbogacony jest przekonany, że korzyść mu się należy, jednak na podstawie okoliczności sprawy obiektywnie powinien liczyć się z możliwością zwrotu. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 2 marca 2010 r., II PK 246/09). Sąd Okręgowy w Legnicy w wyroku o sygn. akt. II Ca 582/15 z dnia 16 listopada 2015 r. powołując się na ww. orzeczenie Sądu Najwyższego przedstawia pogląd, że dopiero w momencie prawomocnego uchylenia wyroku zasądzającego alimenty zobowiązany do alimentacji powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu nienależnie pobranych alimentów. Inny pogląd prezentuje Sąd Okręgowy w Gdyni w wyroku o sygn. akt. II Ca 582/15 z dnia 7 października 2019 r. stwierdzając, że uprawniony do alimentacji powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu najpóźniej w dniu doręczenia odpisu pozwu o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Należy zgodzić się z tym drugim poglądem. Niemniej jednak warto zaznaczyć, że orzecznictwo Sądów w tym zakresie nie jest jednolite.
Pozew o zwrot nienależnie pobranych alimentów
Do pozwu takiego należy dołączyć odpis prawomocnego wyroku uchylającego obowiązek alimentacyjny oraz dowody na okoliczność zapłaty alimentów za okres, po wygaśnięciu takiego obowiązku. W przypadku gdy alimenty były egzekwowane przez Komornika Sądowego należy dołączyć do pozwu zaświadczenie od Komornika informujące jaka kwota została pobrana w toku postępowania egzekucyjnego za okres, w którym obowiązek alimentacyjny wygasł.
Pomoc adwokata w sprawie u uchylenie obowiązku alimentacyjnego
Jako adwokat posiadam doświadczenie w sprawach o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. W ramach porady prawnej ustalę jakie są szanse na wygraną, a następnie, jeżeli będą one realne mogę Cię reprezentować w Sądzie. Prowadzę także sprawy o zwrot nienależnie pobranych alimentów. W sprawach tych orzecznictwo nie jest jednolite, tym bardziej warto skorzystać z pomocy profesjonalnego prawnika.